گوناگون

تعویض شناسنامه در ۱۴۰۴ اجباری شد؛ دارندگان نسخه‌های قدیمی اقدام کنند

ثبت‌احوال اعلام کرده است که تعویض شناسنامه‌های قدیمی برای حدود ۳۴ میلیون ایرانی الزامی است، زیرا این اسناد به دلیل فرسودگی و فقدان ویژگی‌های امنیتی و دیجیتال، دیگر پاسخگوی نیاز‌های اداری و هویتی کشور نیستند.

به گزارش پارسینه به نقل از اقتصادآنلاین، شناسنامه نخستین سند رسمی هویت هر فرد است که از نخستین روزهای زندگی همراه او می‌ماند. گذر زمان، فرسودگی و ناخوانایی اطلاعات باعث شده بسیاری از شناسنامه‌های قدیمی پاسخگوی نیازهای امروز نباشند. حرکت کشور به سوی خدمات دیجیتال و ارتقای ضریب امنیت اسناد هویتی موجب شده است موضوع تعویض شناسنامه‌های قدیمی در دستور کار قرار گیرد. سازمان ثبت‌ احوال اعلام کرده است که حدود ۳۴ میلیون ایرانی نیازمند دریافت شناسنامه جدید هستند تا اطلاعات هویتی شهروندان یکپارچه و به‌روز شود.

تاریخچه صدور شناسنامه در ایران

نظام ثبت هویت در ایران به شکل نوین از اواخر دوران قاجار آغاز شد. پیش از آن، افراد معمولاً بر اساس نسبت خانوادگی، محل زندگی یا ویژگی‌های محلی شناسایی می‌شدند و سند رسمی یکپارچه‌ای وجود نداشت. نخستین شناسنامه کشور، که در آن زمان «سجل» نام داشت، در تاریخ ۳ دی ۱۲۹۷ برای دختری به نام «فاطمه پهلوی» صادر شد و نقطه شروع ایجاد نظام مدرن ثبت هویت در ایران بود.

در دوران رضاشاه، صدور شناسنامه برای همه ایرانیان اجباری شد و ثبت وقایع حیاتی از جمله تولد، ازدواج، طلاق و وفات رسمیت یافت. با وجود برخی مخالفت‌ها نسبت به درج نام زنان، شناسنامه طی زمان به مهم‌ترین سند حقوقی، اداری و اجتماعی شهروندان تبدیل شد. تحول شکل و امنیت شناسنامه طی دهه‌ها ادامه داشته و اکنون تعویض نسخه‌های قدیمی گامی ضروری برای ورود کامل به خدمات دولت الکترونیک محسوب می‌شود.

تعویض شناسنامه برای چه کسانی اجباری شد؟

تعویض شناسنامه در شرایط مختلف ضروری است و معمولاً زمانی انجام می‌شود که سند هویتی قادر به پاسخگویی به نیازهای قانونی و اداری نباشد:

• شناسنامه فرسوده یا مخدوش: شناسنامه‌هایی که دچار پارگی، خط‌خوردگی یا ناخوانایی شده‌اند باید تعویض شوند تا مشکلات حقوقی و اداری برای صاحب آن پیش نیاید.

• اطلاعات اشتباه: در صورت وجود خطا در نام، نام خانوادگی، تاریخ تولد یا مشخصات والدین، شناسنامه جدید به‌صورت اصلاحی صادر می‌شود.

• شناسنامه مفقود: افراد در صورت گم شدن شناسنامه خود باید گزارش مفقودی ارائه دهند و پس از پرداخت هزینه، شناسنامه جدید دریافت کنند.

• قدیمی‌بودن سند: شناسنامه‌هایی که فاقد ویژگی‌های امنیتی مدرن هستند باید جایگزین شوند تا اطلاعات هویتی مطابق استانداردهای روز کشور باشد.

• حذف نام همسر سابق: این اقدام تنها با حکم دادگاه و در شرایط خاص مانند جدایی در دوران عقد و اثبات دوشیزه‌بودن زوجه یا احراز ضرورت قضایی امکان‌پذیر است.

• افراد زیر ۱۸ سال: تعویض شناسنامه افراد صغیر تنها توسط سرپرست قانونی مانند پدر، جد پدری، مادر با درج زوجیت یا قیم قانونی امکان‌پذیر است.

• افراد دارای احکام قضایی خاص: کسانی که تغییر نام، تغییر جنسیت یا حجر آنها ثبت شده، پس از اعمال رسمی تغییرات، باید شناسنامه جدید دریافت کنند.

برای تعویض شناسنامه چه کار کنیم؟

متقاضیان می‌توانند از دو روش اقدام کنند:

۱. مراجعه حضوری به دفاتر پیشخوان دولت و ارائه مدارک لازم و تکمیل فرم‌های مربوط.

۲. درخواست اینترنتی از طریق سامانه ثبت‌ احوال و بارگذاری مدارک به‌صورت آنلاین.

پس از بررسی و تأیید مدارک، شناسنامه جدید از طریق پست به نشانی ثبت‌شده ارسال می‌شود. تکمیل دقیق مدارک پیش از ثبت درخواست، سرعت انجام فرآیند را افزایش می‌دهد.